Diafragma is eigenlijk de scherpstelling van een beeld en dit heeft invloed op een aantal factoren als je fotografeert met een camera. De sluitertijd kan er door veranderen waardoor je beweging in je foto kunt hebben en het heeft te maken met hoeveel licht erin je camera lens valt. Bij een bewolkte dag zal een klein diafragma toch voor een scherpe foto zorgen omdat er minder licht nodig is voor je foto.
Hoe werkt diafragma
Maar ik zal proberen uit te leggen hoe een diafragma werkt. Een diafragma cijfer zit een beetje raar in elkaar. Zoals je hieronder op de afbeelding ziet staat een klein diafragma (F/1.4) voor een grote lens opening. Dit houdt in dat er meer licht in je lens valt en de foto sneller te maken is met een scherp punt in de foto. Bij een groot diafragma (F/32) zie je een kleine lensopening maar zal hij wel de gehele foto scherp maken.
F getal camera
Diafragma voorbeelden
F/2.8 de scherpte ligt op de plek waarbij het voorste straaltje koffie in het kopje stroomt.
F/22 de gehele foto is scherp maar hij heeft moeite om de voorgrond scherp te pakken zie de stenen op de voorgrond.
Ik zal het door een aantal foto’s te laten zien proberen uit te leggen in beeld. En je hebt meerdere stijlen. Bokeh is hier een heel mooi voorbeeld van. Een enkel detail op de voorgrond scherp waardoor de achtergrond compleet “vervaagt” als het ware en alle aandacht naar je onderwerp uitgaat. Als er licht op de achtergrond is (bijv lampjes) dan geeft het een bollen effect op de achtergrond. Dat is de standaard omschrijving van Bokeh maar je kunt het ook op andere manieren toevoegen.
Voor welk diafragma of F getal kies ik nu:
Bij het kiezen voor een diafragma moet je rekeningen houden met een aantal punten:
Wat voor soort foto wil je maken?
Voor portret fotografie gelden andere regels dan voor actie fotografie wat betreft diafragma. Heb je van te voren een bepaald beeld voor ogen of iets gezien bij een andere fotograaf. Kijk eens naar de instellingen van de inspiratie foto. Hierdoor kun je veel leren en heb je een duidelijk voorbeeld.
Voor welke sfeer ga je in de foto?
Bij een interieur zal Bokeh niet goed vallen maar juist bij product fotografie wel omdat de aandacht maar naar 1 punt moet uitgaan.
Wat is het doel van je foto?
Ga je voor een foto die straks 4x5m op de muur komt dan is het mooier om een groter diafragma getal vanaf F/11 te kiezen zodat er meer details scherp zijn en je niet pas vanaf 5m afstand de details goed scherp hebt. En bij een portret zijn de algemene regels tussen de F/2.8 tot F/8. Bij landschapsfotografie wordt in het algemeen gekozen tussen de F/7 en F/14 want minder scherpte in de achtergrond kan meer sfeer toevoegen aan je foto.
Welke instellingen?
Afhankelijk van de bovenstaande vragen wil je een bepaald type foto maken. Wil je een actie foto waarbij het moment bevroren is in de tijd? Met een sluitertijd van 1/4000 dan zul je iso omhoog moeten gooien als je voor een hoger diafragma/F getal gaat. Hou er wel rekening mee dat er dan ruis in je foto kan komen. Een laag iso getal betekend namelijk dat er meer pixels/puntjes in je foto zitten. Vaak heeft je camera dan langer de tijd nodig om een foto te maken en bij actie krijg je dan meer beweging in je camera. Vooral als er minder licht is in bijv. een Gymzaal. Licht is dus heel belangrijk in een foto.
Welke camera en lens?
Een goede spiegelreflex en goede lens kosten iets meer dan maak je ook gemakkelijker foto’s door een hogere sluitertijd en de hogere lichtgevoeligheid van een lens. Een lens met F2.8 van 70-300mm kost al snel meer dan een lens van F/2.8 55mm. Dit heeft met de kwaliteit te maken. Daarom kost een professionele camera van een fotograaf vaak meer dan die van een thuis fotograaf (uitzonderingen daar gelaten een hobby mag geld kosten) De specificaties staan vaak bovenop de lens aangegeven dus voordat je een camera en/of lens gaat kopen is mijn advies jezelf af te vragen wat wil je ermee doen?
Foto 1 De groene landrover met stofwolk : Diafragma F/4.5 bij een sluitertijd van 1/1600 sec. Was ik voor een hoger diafragma gegaan dan zou je die wielen zien ronddraaien, meer stof en alleen de koplampen van de auto scherp. Je kunt door van de automatische stand af te gaan meer beweging in een foto creëren.
Foto 2 de groene defender in het water: F/2.8 en een sluitertijd van 1/200 sec. Je ziet het water om de wielen heen draaien en van de auto af stromen.
Door te spelen met je instellingen en te beginnen met je diafragma leer je controle hebben over je camera. Dit kan helpen als je een bepaald beeld voor ogen hebt en soms is het ook leuk om je te laten verrassen. Beweging door scherpte diepte is niet altijd erg. Soms voegt het iets toe aan de foto.
Maar voor welke stand ga ik dan op mijn camera?
Bij een telefoon foto zul je minder snel zoveel beweging in je foto krijgen omdat er minder pixels nodig zijn om een foto te maken en dus ook minder licht. Hierdoor gaat de sluitertijd omhoog. Menig smartphone heeft tegenwoordig een portret of manueel functie om zelf je F/ getal te kiezen en in te stellen. Ga hier lekker mee spelen. Bij een spiegelreflex kun je kiezen voor A van Automatisch dan kiest de camera aan de hand van je F/ getal en hoever je je lens inzoomt voor de rest van de instellingen. (ISO, en Sluitertijd voor de scherpste foto volgens de camera)
Maar misschien wil je dit wel helemaal niet en dan is de M van Manueel je keuze. Hierbij kies je zelf je combinatie van Diafragma, Sluitertijd en ISO.
Hierbij kom ik weer terug op het doel van je foto. Wil je meer licht in je lens om die mooie hemel goed verlicht te krijgen met je camera om deze 4x5m aan de muur te hebben? Dan is een ISO 100-200 gewenst met een langere sluitertijd en een hoger diafragma F/getal hierdoor heb je wel een statief nodig en een geen wind die ervoor kan zorgen dat de bladeren van de bomen of het gras op de voorgrond danst. Maar fotografeer je tijdens een donker event zonder flitser? Een hoger ISO zorgt dan voor een snellere sluitertijd waardoor je de dansende artiest compleet scherp hebt. Alleen je hebt meer ruis in je foto. Ook dit heeft weer te maken met de kwaliteit van je lens en camera. Een combinatie die licht gevoelig is heeft minder licht nodig om de foto te maken waardoor je ISO naar beneden kan en je minder ruis in je foto hebt terwijl de foto wel scherp is.
Ik hoop dat je iets aan deze tips hebt maar ga vooral lekker fotograferen. Probeer uit wat voor jou werkt en elke situatie is anders. Have fun en onthou zelfs bij de professionals gaat het wel eens fout. Je leert van je fouten en dat maakt je uiteindelijk een betere fotograaf.